Xhenxhefili është një bimë me lule që e ka origjinën në Azinë Juglindore. Është ndër erëzat më të shëndetshme (dhe më të shijshme) në planet.
I përket familjes Zingiberaceae dhe është e lidhur ngushtë me shafranin e Indisë, kardamomin dhe galangalin.
Rizoma (pjesa nëntokësore e kërcellit) është pjesa që përdoret zakonisht si erëz. Shpesh quhet rrënja e xhenxhefilit ose, thjesht, Xhinxher.
Njerëzit e kanë përdorur xhenxhefilin në gatim dhe mjekësi që nga kohërat e lashta. Është një ilaç popullor në shtëpi për të përzierat, dhimbjet e stomakut dhe çështje të tjera shëndetësore.
Xhenxhefili mund të përdoret i freskët, i tharë, pluhur ose si vaj ose lëng. Është një përbërës shumë i zakonshëm në receta. Ndonjëherë shtohet në ushqime të përpunuara dhe kozmetikë.
Njerëzit zakonisht përdorin xhenxhefil të freskët ose të tharë në gatim, dhe disa marrin suplemente xhenxhefili për përfitimet e tyre të mundshme shëndetësore.
Antioksidantët dhe lëndët e tjera ushqyese në xhenxhefil mund të ndihmojnë në parandalimin ose trajtimin e artritit, inflamacionit dhe llojeve të ndryshme të infeksioneve. Studiuesit kanë studiuar gjithashtu potencialin e tij për të reduktuar rrezikun e diabetit, kancerit dhe problemeve të tjera shëndetësore.
Këtu janë 11 përfitimet shëndetësore të xhenxhefilit që mbështeten nga kërkimet shkencore.
1. Lehtësimi i të ftohtit apo gripit
Xhinxheri përmban gingerol, i cili ka veti të fuqishme medicinale.
Xhenxhefili ka një histori shumë të gjatë përdorimi në forma të ndryshme të mjekësisë tradicionale dhe alternative. Është përdorur për të ndihmuar tretjen, për të reduktuar të përzierat dhe për të ndihmuar në luftimin e gripit dhe ftohjes së zakonshme, për të përmendur disa nga qëllimet e tij.
Aroma unike e xhenxhefilit vjenë nga vajrat e tij natyralë, më i rëndësishmi prej të cilëve është xhinxheroli.
Xhinxheroli është përbërësi kryesor bioaktiv i xhenxhefilit. Ai është përgjegjës për shumë nga vetitë medicinale të xhenxhefilit.
Xhinxheroli ka efekte të fuqishme anti-inflamatore dhe antioksidante, sipas hulumtimeve. Për shembull, mund të ndihmojë në reduktimin e stresit oksidativ, i cili është rezultat i një sasie të tepërt të radikaleve të lira në trup.
PËRMBLEDHJE Xhenxhefili është i pasur me xhinxherol, një substancë me veti të fuqishme anti-inflamatore dhe antioksidante.
2. Mund të trajtojë shumë forma të vjelljes, veçanërisht të përzierat në mëngjes
Xhenxhefili duket se është shumë efektiv kundër të përzierave.
Mund të ndihmojë në lehtësimin e të përzierave dhe të vjellave për njerëzit që i nënshtrohen disa llojeve të operacionit. Xhenxhefili mund të ndihmojë gjithashtu të përzierat e lidhura me kimioterapinë, por nevojiten studime më të mëdha njerëzore.
Megjithatë, mund të jetë më efektive kur bëhet fjalë për të përzierat e lidhura me shtatzëninë, të tilla si të vjellat në mëngjes.
Sipas një studimi të 12 studimeve që përfshinin gjithsej 1278 gra shtatzëna, 1,1–1,5 gram xhenxhefil mund të zvogëlojë ndjeshëm simptomat e të përzierave.
Megjithatë, ky rishikim arriti në përfundimin se xhenxhefili nuk kishte efekt në episodet e të vjellave. Megjithëse xhenxhefili konsiderohet i sigurt, bisedoni me mjekun tuaj përpara se të merrni sasi të mëdha nëse jeni shtatzënë.
Rekomandohet që gratë shtatzëna që janë afër lindjes ose që kanë pasur abort, të shmangin xhenxhefilin. Xhenxhefili është kundërindikuar me një histori të gjakderdhjes vaginale dhe çrregullimeve të koagulimit.
PËRMBLEDHJE Vetëm 1-1,5 gram xhenxhefil mund të ndihmojë në parandalimin e llojeve të ndryshme të të përzierave, duke përfshirë të përzierat e lidhura me kimioterapinë, të përzierat pas operacionit dhe të vjellat në mëngjes.
3. Ndihmon në humbjen e peshës
Xhenxhefili mund të luajë një rol në humbjen e peshës, sipas studimeve të kryera te njerëzit dhe kafshët.
Një përmbledhje e literaturës 2019 arriti në përfundimin se suplementi i xhenxhefilit reduktoi ndjeshëm peshën trupore, raportin bel-ije dhe raportin e ijeve te njerëzit me mbipeshë ose obezitet.
Një studim i vitit 2016 me 80 gra me obezitet zbuloi se xhenxhefili mund të ndihmojë gjithashtu në uljen e indeksit të masës trupore (BMI) dhe niveleve të insulinës në gjak. Nivelet e larta të insulinës në gjak lidhen me obezitetin.
Pjesëmarrësit e studimit morën doza relativisht të larta ditore – 2 gram – pluhur xhenxhefili për 12 javë.
Një përmbledhje e literaturës 2019 e ushqimeve funksionale doli gjithashtu në përfundimin se xhenxhefili kishte një efekt shumë pozitiv në obezitetin dhe humbjen e peshës. Megjithatë, nevojiten studime shtesë.
Provat në favor të rolit të xhenxhefilit në parandalimin e obezitetit janë më të forta në studimet e kafshëve.
Minjtë që konsumuan ujë xhenxhefili ose ekstrakt xhenxhefili panë vazhdimisht rënie në peshën e tyre trupore, madje edhe në rastet kur ata ishin ushqyer me dieta me yndyrë të lartë.
Aftësia e xhenxhefilit për të ndikuar në humbjen e peshës mund të lidhet me mekanizma të caktuar, siç është potenciali i tij për të ndihmuar në rritjen e numrit të kalorive të djegura ose reduktimin e inflamacionit.
PËRMBLEDHJE Sipas studimeve në kafshë dhe njerëz, xhenxhefili mund të ndihmojë në përmirësimin e matjeve të lidhura me peshën. Këto përfshijnë peshën e trupit dhe raportin bel-ije.
4. Mund të ndihmojë me osteoartritin
Osteoartriti (OA) është një problem i zakonshëm shëndetësor.
Ai përfshin degjenerimin e nyjeve në trup, duke çuar në simptoma të tilla si dhimbje të kyçeve dhe ngurtësi.
Një rishikim i literaturës zbuloi se njerëzit që përdornin xhenxhefil për të trajtuar OA-në e tyre panë reduktime të konsiderueshme në dhimbje dhe paaftësi.
Janë vërejtur vetëm efekte të lehta anësore, të tilla si pakënaqësia me shijen e xhenxhefilit. Megjithatë, shija e xhenxhefilit, së bashku me shqetësimin e stomakut, bëri që gati 22% e pjesëmarrësve të studimit të braktisnin studimet.
Pjesëmarrësit e studimit morën midis 500 miligramë (mg) dhe 1 gram xhenxhefil çdo ditë për diku nga 3 deri në 12 javë. Shumica e tyre ishin diagnostikuar me OA të gjurit.
Një studim tjetër i vitit 2011 zbuloi se një kombinim i xhenxhefilit, mastikës, kanellës dhe vajit të susamit mund të ndihmojë në uljen e dhimbjes dhe ngurtësimit te njerëzit me OA të gjurit.
PËRMBLEDHJE Ka disa studime që tregojnë se xhenxhefili është efektiv në reduktimin e simptomave të osteoartritit, veçanërisht osteoartritit të gjurit.
5. Mund të ulë në mënyrë drastike sheqerin në gjak dhe të përmirësojë faktorët e rrezikut për sëmundjet e zemrës
Kjo fushë e kërkimit është relativisht e re, por xhenxhefili mund të ketë veti të fuqishme anti-diabetike.
Në një studim të vitit 2015 me 41 pjesëmarrës me diabet të tipit 2, 2 gram pluhur xhenxhefili në ditë ulnin sheqerin në gjak me 12%.
Gjithashtu përmirësoi në mënyrë dramatike hemoglobinën A1c (HbA1c), një shënues për nivelet afatgjata të sheqerit në gjak. HbA1c u reduktua me 10% gjatë një periudhe prej 12 javësh.
Pati gjithashtu një reduktim 28% në raportin Apolipoprotein B/Apolipoprotein A-I dhe një reduktim 23% të malondialdehidit (MDA), i cili është një nënprodukt i stresit oksidativ. Një raport i lartë ApoB/ApoA-I dhe nivele të larta MDA janë të dy faktorët kryesorë të rrezikut të sëmundjeve të zemrës.
Megjithatë, mbani në mend se ky ishte vetëm një studim i vogël. Rezultatet janë tepër mbresëlënëse, por ato duhet të konfirmohen në studime më të mëdha përpara se të bëhen rekomandime.
Në lajme disi inkurajuese, një përmbledhje e literaturës e vitit 2019 doli gjithashtu në përfundimin se xhenxhefili ul ndjeshëm HbA1c te njerëzit me diabet të tipit 2. Megjithatë, zbuloi gjithashtu se xhenxhefili nuk kishte asnjë efekt në sheqerin në gjak.
PËRMBLEDHJE Xhenxhefili është treguar se ul nivelet e sheqerit në gjak dhe përmirëson faktorë të ndryshëm rreziku për sëmundjet e zemrës tek njerëzit me diabet të tipit 2.
6. Mund të ndihmojë në trajtimin e dispepsit kronik
Dispepsia kronike karakterizohet nga dhimbje të përsëritura dhe parehati në pjesën e sipërme të stomakut.
Besohet se zbrazja e vonuar e stomakut është një nxitës kryesor i dispepsisë. Është interesante se xhenxhefili është treguar se përshpejton zbrazjen e stomakut.
Personave me dispepsi funksionale, e cila është dispepsi pa ndonjë shkak të njohur, iu dhanë xhenxhefili dhe një kapsulë në një studim të vogël të vitit 2011. Një orë më vonë, të gjithëve iu dha supë.
U deshën 12.3 minuta që stomaku të zbrazej te njerëzit që merrnin xhenxhefil. Ata që morën kapsula u deshën 16.1 minuta.
Këto efekte janë parë edhe te njerëzit pa dispepsi. Në një studim të vitit 2008 nga disa anëtarë të të njëjtit ekip kërkimor, 24 individëve të shëndetshëm iu dhanë xhenxhefil ose një kapsulë. Të gjithëve iu dha supë një orë më vonë.
Konsumimi i xhenxhefilit në krahasim me një kapsulë përshpejtoi ndjeshëm zbrazjen e stomakut. U deshën 13.1 minuta për njerëzit që morën xhenxhefil dhe 26.7 minuta për njerëzit që morën kapsula.
PËRMBLEDHJE Xhenxhefili duket se përshpejton zbrazjen e stomakut, gjë që mund të jetë e dobishme për njerëzit me dispepsi dhe shqetësime të lidhura me stomakun.
7. Mund të reduktojë ndjeshëm dhimbjet menstruale
Dismenorrea i referohet dhimbjes së ndjerë gjatë ciklit menstrual.
Një nga përdorimet tradicionale të xhenxhefilit është për lehtësimin e dhimbjeve, duke përfshirë dhimbjet menstruale.
Në një studim të vitit 2009, 150 gra u udhëzuan të merrnin xhenxhefil ose një ilaç josteroidal anti-inflamator (NSAID) për 3 ditët e para të periudhës së tyre menstruale.
Të tre grupet morën katër doza ditore të pluhurit të xhenxhefilit (250 mg), acidit mefenamik (250 mg) ose ibuprofenit (400 mg). Xhenxhefili arriti të zvogëlojë dhimbjen po aq efektivisht sa dy NSAID-të.
Studimet më të fundit kanë arritur gjithashtu në përfundimin se xhinxheri është më efektiv se një placebo dhe po aq efektiv sa ilaçet si acidi mefenamik dhe acetaminofeni/kafeina/ibuprofeni (Novafen).
Ndërsa këto gjetje janë premtuese, ende nevojiten studime me cilësi më të lartë me një numër më të madh pjesëmarrësish në studim.
PËRMBLEDHJE Xhenxhefili duket të jetë shumë efektiv kundër dhimbjeve menstruale kur merret në fillim të periudhës menstruale.
8. Mund të ndihmojë në uljen e niveleve të kolesterolit (Xhinxher për kolesterolin)
Nivelet e larta të kolesterolit LDL (të keq) janë të lidhura me një rrezik në rritje të sëmundjeve të zemrës.
Ushqimet që hani mund të kenë një ndikim të fortë në nivelet e LDL.
Në një studim të vitit 2018 me 60 persona me hiperlipidemi, 30 personat që merrnin 5 gram pluhur të ngjitur me xhenxhefil çdo ditë panë që nivelet e kolesterolit LDL (të keq) të bien me 17.4% gjatë një periudhe 3-mujore (28).
Ndërsa rënia e LDL është mbresëlënëse, është e rëndësishme të merret parasysh se pjesëmarrësit e studimit morën doza shumë të larta xhenxhefili.
Shumë përmendën një shije të keqe në gojë si arsyen e braktisjes së një studimi të OA ku morën doza prej 500 mg-1 gram xhenxhefil.
Dozat e marra gjatë studimit të hiperlipidemisë janë 5-10 herë më të larta. Ka të ngjarë që shumica e njerëzve mund të kenë vështirësi në marrjen e një doze 5-gram për një kohë të mjaftueshme për të parë rezultatet.
Në një studim të vjetër nga viti 2008, njerëzit që merrnin 3 gram pluhur xhenxhefili (në formë kapsule) çdo ditë gjithashtu panë reduktime të konsiderueshme në shumicën e shënuesve të kolesterolit. Nivelet e tyre të kolesterolit LDL (të keq) ranë me 10% gjatë 45 ditëve.
Këto gjetje mbështeten nga një studim në minjtë me hipotiroidizëm ose diabet. Ekstrakti i xhenxhefilit uli kolesterolin LDL (të keq) në një masë të ngjashme me ilaçin për uljen e kolesterolit atorvastatin.
Subjektet e studimit nga të 3 studimet përjetuan gjithashtu rënie të kolesterolit total. Pjesëmarrësit në studimin e vitit 2008, si dhe minjtë laboratorikë, panë gjithashtu reduktime në trigliceridet e tyre të gjakut.
PËRMBLEDHJE Ka disa prova, si te njerëzit ashtu edhe te kafshët, se xhenxhefili mund të çojë në ulje të konsiderueshme të kolesterolit LDL (të keq), kolesterolit total dhe niveleve të triglicerideve në gjak.
9. Përmban një substancë që mund të ndihmojë në parandalimin e kancerit
Xhenxhefili është studiuar si një ilaç alternativ për disa forma të kancerit.
Vetitë kundër kancerit i atribuohen xhenxhefilit, i cili gjendet në sasi të mëdha në xhenxhefilin e papërpunuar. Një formë e njohur si [6]-xhinxherol shihet si veçanërisht e fuqishme.
Në një studim 28-ditor të individëve me rrezik normal për kancer kolorektal, 2 gram ekstrakt xhenxhefili në ditë reduktuan ndjeshëm molekulat sinjalizuese pro-inflamatore në zorrën e trashë.
Megjithatë, një studim pasues në individë me rrezik të lartë për kancer kolorektal nuk dha të njëjtat rezultate.
Ka disa prova, megjithëse të kufizuara, që xhenxhefili mund të jetë efektiv kundër kancereve të tjera gastrointestinale si kanceri i pankreasit dhe kanceri i mëlçisë.
Mund të jetë efektiv kundër kancerit të gjirit dhe kancerit të vezoreve gjithashtu. Në përgjithësi, nevojiten më shumë kërkime.
PËRMBLEDHJE Xhenxhefili përmban substancën xhinxherol, e cila duket se ka efekte mbrojtëse kundër kancerit. Megjithatë, nevojiten më shumë studime.
10. Mund të përmirësojë funksionin e trurit dhe të mbrojë nga sëmundja e Alzheimerit
Stresi oksidativ dhe inflamacioni kronik mund të përshpejtojnë procesin e plakjes.
Ata besohet të jenë ndër shtytësit kryesorë të sëmundjes së Alzheimerit dhe harresës që vjen me moshën.
Disa studime mbi kafshët sugjerojnë se antioksidantët dhe komponimet bioaktive në xhenxhefil mund të pengojnë përgjigjet inflamatore që ndodhin në tru.
Ekzistojnë gjithashtu disa prova që xhenxhefili mund të ndihmojë në përmirësimin e funksionit të trurit drejtpërdrejt. Në një studim të vitit 2012 me gra të shëndetshme të moshës së mesme, dozat ditore të ekstraktit të xhenxhefilit u treguan se përmirësonin kohën e reagimit dhe kujtesën e punës.
Përveç kësaj, studime të shumta në kafshë tregojnë se xhenxhefili mund të ndihmojë në mbrojtjen kundër rënies së funksionit të trurit të lidhur me moshën.
PËRMBLEDHJE Studimet e kafshëve sugjerojnë se xhenxhefili mund të mbrojë kundër dëmtimit të trurit të lidhur me moshën. Mund të ndihmojë gjithashtu në përmirësimin e funksionit të trurit tek gratë e moshës së mesme.
11. Mund të ndihmojë në luftimin e infeksioneve
Xhinxheroli mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të infeksioneve.
Në fakt, ekstrakti i xhenxhefilit mund të pengojë rritjen e shumë llojeve të ndryshme të baktereve.
Sipas një studimi të vitit 2008, është shumë efektiv kundër baktereve orale të lidhura me gingivitin dhe periodontitin. Të dyja këto janë sëmundje inflamatore të mishrave të dhëmbëve.
Xhenxhefili i freskët mund të jetë gjithashtu efektiv kundër virusit sincicial të frymëmarrjes (RSV), një shkaktar i zakonshëm i infeksioneve të frymëmarrjes.
PËRMBLEDHJE Xhenxhefili mund të ndihmojë në luftimin e baktereve dhe viruseve të dëmshme, të cilat mund të zvogëlojnë rrezikun për infeksione.
Rreziqet
Administrata e Ushqimit dhe Barnave (FDA) e konsideron xhenxhefilin si të sigurt për t’u përfshirë në dietë, por ato nuk garantojnë ose rregullojnë përdorimin e tij si ilaç ose suplement.
Studiuesit nuk kanë hetuar shumë nga përbërësit në xhenxhefil. Gjithashtu, provat shkencore nuk mbështesin disa pretendime për cilësitë shëruese të xhenxhefilit.
Përpara se të shtoni më shumë xhenxhefil në dietë ose të merrni një suplement xhenxhefili, konsultohuni me një ofrues të kujdesit shëndetësor. Një shtesë mund të ndërveprojë me medikamente ose të shkaktojë komplikime të tjera shëndetësore.
Në fund të fundit
Xhenxhefili është i ngarkuar me lëndë ushqyese dhe komponime bioaktive që kanë përfitime të fuqishme për trupin dhe trurin tuaj.
Është një nga superushqimet e pakta që meritojnë këtë term.
Disa kërkime tregojnë se xhenxhefili mund të përmirësojë shëndetin e tretjes, të zvogëlojë inflamacionin dhe të lehtësojë dhimbjen, ndër përfitimet e tjera.
Megjithatë, studimet shpesh përdorin doza të larta ekstraktesh – një person mund të mos përjetojë efekte pozitive shëndetësore nga thjesht shtimi i xhenxhefilit në dietën e tij.
Gjithashtu, studimet që hetojnë përfitimet shëndetësore të xhenxhefilit kanë qenë shpesh të vogla ose jo përfundimtare. Kuptimi i plotë i efekteve dhe sigurisë së suplementeve të xhenxhefilit do të kërkojë më shumë kërkime.
